Η Κραυγή

[...]

Φτάνει αυτή, έτσι θα σωθεί πάλι ο κόσμος. Τι θα πει θα σωθεί; Να βρει μια νέα δικαιολογία ζωής, γιατί η παλιά ξεθύμανε και δε μπορεί να βαστάξει το ανθρώπινο οικοδόμημα. Χαρά σε όποιο ακούει την Κραυγή της εποχής του, γιατί κάθε εποχή έχει τη δική της Κραυγή, και συνεργάζεται μαζί της, αυτός μονάχα σώζεται.

Ζούμε, κι επομένως δε βλέπουμε, την εποχή μας. Μα αν αλήθεια η καινούρια ιδέα, που σταυρώνεται σήμερα, θα πυρπολήσει και θ' ανανεώσει τον κόσμο, μπήκαμε κιόλα στην πρώτη πύρινη ζώνη. Μπορεί, ύστερα από αιώνες, η εποχή μας ετούτη να μην ονομαστεί αναγέννηση, παρά μεσαίωνας. Μεσαίωνας, δηλαδή μεσοβασιλεία, ένας πολιτισμός εξαντλείται, χάνει τη δημιουργική του δύναμη και καταρρέει, και μια νέα Πνοή, που την κουβαλάει μια καινούρια τάξη άνθρωποι, μάχεται με αγάπη, με σκληρότητα, με πίστη, να δημιουργήσει έναν καινούριο.

Η δημιουργία του καινούριου αυτού πολιτισμού δεν είναι σίγουρη - τίποτα δεν είναι από τα πριν σίγουρο σε κάθε δημιουργία, μπορεί το μελλούμενο να' ναι ολοκληρωτικιά καταστροφή, μπορεί και μικρόψυχος συμβιβασμός. Μα και μπορεί η νέα δημιουργικιά Πνοή να νικήσει - και τότε ζούμε στη μεταβατική εποχή μας ετούτη τις σπαραχτικές ωδίνες ενός πολιτισμού που γεννιέται.

Ποιο 'ναι λοιπόν το χρέος μας; Καλά να ξεχωρίσουμε την ιστορική στιγμή που ζούμε και να τοποθετήσουμε συνειδητά, σε ορισμένο στρατόπεδο, τη μικρή μας ενέργεια. Όσο περισσότερο είσαι ρυθμισμένος με το ρέμα που πάει μπροστά, τόσο περισσότερο βοηθάς τη δύσκολη, όλο κίντυνο κι αβεβαιότητα, ανάβαση και λύτρωση του ανθρώπου.

Ν. Καζαντζάκης
Αναφορά στο Γκρέκο